2023
הפקות, הוצאה לאור
Dani Karavan: Artist / Citizen
Exhibition at the Center for Polish Sculpture, Oronsko, Poland 08.10.23 – 11.02.24
In 1962, at the age of 32, artist Dani Karavan (Tel Aviv, 1930 – Tel Aviv, 2021) found his vocation and artistic destiny. This was the year in which he created his first public wall-relief (Weizmann Institute of Science, Rehovot) and his first three-dimensional open-air public environment (Tel Aviv Court of Justice). It was in that year that he was called to design what would become his major oeuvre, his masterpiece,the Negev Monument, in the outskirts of the city of Be’er Sheva. Over the years he designed around 80 public artworks in Israel and throughout the world.
The unique practice he developed escaped, or more accurately negated, the classical convention of the lonely-artist-in-the-studio, a solitary way of working that was regarded as non-political. Instead, planning and construction of his monumental site-specific public installations entailed elaborate teamwork and close collaboration with public authorities. The end result does not lead to the usual one-to-one encounter of viewer-artwork within the isolated white-cube. Rather it provides a holistic experience that evokes a strong sense of being and being active with others, within a specific setting that mixes built and natural elements, usually in plein-air.
Karavan did not feel it was sufficient to create artworks in the service of people. Born and raised in a liberal family and in a liberal environment, in the modern city of Tel Aviv, he was aware of the fact that democracy and liberalism are not to be taken for granted. At the same time, he was also aware of the fact that art in itself has limited power to affect life when human rights are contested or violated.
This exhibition is dedicated to Karavan and to his rare sense of public commitment. It presents a selection of his public artworks that served as protagonists in his public campaigns to promote peace and to defend democracy and human rights. Since his works are situated in the public sphere, they are presented in the exhibition in the forms of models, photographs, films, and drawings. Examples of Karavan’s politically engaged writings are complementary to the visual exhibits presented.
داني كرڨان: فنّان / مواطن
معرض في مركز النحت أورونسكو، بولندا 08.10.23 – 11.02.24
في معرض داني كرڨان: فنّان / مواطن تُعرض نماذج، صور، أفلام ورسومات تتعلق بمشاريع كرڨان للنحت العامة والتي تعبر عن ولائه لقيم السلام والحرية. من بين أعماله في المعرض: ساحة التسامح – تكريمًا لاسحاق رابين، في مقر اليونسكو في باريس؛ مسلك السلام، في في نيتسانا بالقرب من الحدود الإسرائيلية المصرية وهو ثمرة تعاون بين كرڨان للنائب السابق، المربي وناشط السلام، آريه (لوبا) إلياڨ؛ معابر – تكريمًا لفولتير بنيامين، في بورتبو اسبانيا الذي اصبح مكان حجيج لقراء ومحبي الفيلسوف اليهودي الألماني المعروف والذي انتحر في اسبانيا خلال هروبه من النازيين، عندما جاؤوا للقبض عليه؛ نصب النقب التذكاري وهو نصب للحياة وللموت أيضًا، وكذلك العمل احملي سلامًا يا قدس – جدارية في الكنيست، إضافة إلى أعمال فنّيّة أخرى.
في مركز المعرض عنصر نحتي تطبيقي عريض، يشبه ساحة داخلية تم تخطيطها لاستخدام زائرات وزائري المعرض. الساحة – التي تشكلت خصيصًا من أجل المعرض تكريمًا لروح التراث النحتي التطبيقي لداني كرڨان، تشكل حيّز اجتماعات، تعلم، ابداع ومحادثة خلال المعرض.
مع اقتراب افتتاح المعرض، في العاشر والثالث عشر من تشرين الأول 2023، أقيم في مركز النحت الاجتماع السنوي للنحت العام في بولندا، وتم تكريسه في تلك السنة لذكرى داني كرڨان. شارك فيه: زوجة الفنّان حاڨا كرڨان، مديرة استوديوكرڨان في تل أبيب وباريس، ابنة الفنّان، نوعا كرڨان كوهن، كذلك باحثون ومهنيون رائدون من مجال النحت العام في بولندا. ياعل كرڨان، الفنّانة العالمية في مجال مسرح الرقص الاستعراضي ابنة الفنّان الشابة، أقامت خلال المعرض ورشة لمجموعة فنّاني أداء، وفي نهايتها قدموا عرض حركي من أجل السلام.
جرى افتتاح المعرض والأحداث المرافقة في ظل حرب السابع من أكتوبر 2023.
*
في العام 1962، وفي عمر 32 سنة، اكتشف داني كرڨان ميوله كفنّان عام. اتجه لإنتاج بيئات نحتية معقدة نال بفضلها الاعتراف والتقدير العالميين. كرس كرڨان معظم أعمالها من أجل السلام، التسامح والإنسان، لكن بمعرفته بمحدودية قوة الفن على تغيير الواقع في أوقات الأزمات، لم يكتفي بالعمل الفنّيّ ومارس حياة تدمج بين الابداع والعمل المدني. في كلا المجالين عمل بتفانٍ وجدية. من الاستوديو الذي خططه وأقامه يوجد حوالي 80 عملًا على نطاق حضري وبيئي لمواقع في إسرائيل، أوروبا وأسيا، وقد صاغ وبعث رسائل احتجاجية، كتب مقالات رأي في الصحف وبادر وشارك في حملات مدنية عامة عديدة على مدار السنين.
بصفته مواليد مدينة تل أبيب الليبرالية عام 1930، وكان شاهدًا في الوقت الفعلي على أحداث الحرب العالمية الثانية وحروب إسرائيل، وكشخص تربي وكان ناشطًا في حركة الشبيبة هشومير هتسعير، كان كرڨان واعيًا من عمر مبكر للحاجة في الحفاظ بشكل فعّال على قيم السلام وحرية الفرد وعلى الديمقراطية. كرس حياته للدفاع عن هذه القيم حتى وفاته عام 2021؛ استخدم في بعض الأحيان الادعاءات التي كان يطرحها. فعلى سبيل المثال، ردًا على اقتراح قانون لجان القبول في البلدات الجماهيرية، صاغ كرڨان في تشرين الثاني 2010 رسالة احتجاج علنية وبعثها لأعضاء الكنيست.في رسالته أكد معارضته للقانون التمييزي الذي سيؤدي إلى عدم المساواة والفصل في المجتمع الإسرائيلي. وتتطرق في رسالته لعمله الفنّيّ "احملي سلامًا يا قدس"، النقش الجداري الذي عمله لقاعة الاجتماعات العامة في الكنيست عام 1966. وكتب في رسالته: "إذا سادت في هذه الكنيست الأغلبية المناهضة للصهيونية، التي لا تحترم حقوق الانسان وكرامته وإذا أوقعت علينا الأغلبية في الكنيست وفي الحكومة كل صباح قوانين تمييز وقوانين عنصرية التي تهدد كل واحد منا، سوف أطالب بتغطية الجدارية التي عملتها لهذه الكنيست أو لكنيست غيرها... حتى تأتي كنيست وحكومة صهيونية تحترم وثيقة الاستقلال، وتحترم اعلان حقوق الانسان العالمي للأمم المتحدة". اعتاد كرڨان الإشارة إلى أن وثيقة الاستقلال شكلت بالنسبة له مصدر الهام لذلك العمل.
דני קרוון: אמן / אזרח
תערוכה במרכז לפיסול פולני, אורונסקו, פולין 08.10.23 – 11.02.24
ב-1962, בגיל 32, דני קרוון גילה את ייעודו כפסל ציבורי. הוא פנה ליצירת סביבות פיסוליות מורכבות שזיכו אותו בהכרה ובהוקרה בין-לאומיות. קרוון הקדיש את מרבית יצירותיו לשלום, לסובלנות ולאדם, אך משום שהכיר במגבלות כוחה של האמנות לשנות מציאות בזמנים של משבר, הוא לא הסתפק בעשייה אמנותית וניהל אורח חיים המשלב יצירה עם עשייה אזרחית. בשני התחומים עסק במסירות וברצינות. מן הסטודיו שבו תכנן והקים כ-80 יצירות בקנה מידה עירוני וסביבתי עבור אתרים בישראל, אירופה ואסיה, הוא ניסח ושיגר מכתבי מחאה, כתב טורי דעה לעיתון ויזם והשתתף בקמפיינים אזרחיים ציבוריים רבים לאורך השנים.
כמי שנולד בתל אביב הליברלית ב-1930 והיה עד בזמן אמת לאירועי מלחמת העולם השנייה ולמלחמות-ישראל, וכמי שהתחנך והיה חבר פעיל בתנועת הנוער השומר הצעיר, קרוון היה מודע מגיל צעיר לצורך לשמור באופן אקטיבי על ערכי השלום וחירות הפרט ועל הדמוקרטיה. הוא הקדיש את חייו להגנה על ערכים אלה עד בסמוך לפטירתו בשנת 2021; לעיתים יצירותיו שלו שימשו אותו בטיעונים שהעמיד. כך למשל בתגובה להצעת חוק ועדות הקבלה בישובים קהילתיים, חיבר קרוון בנובמבר 2010 מכתב פומבי אותו שיגר לחברי הכנסת. במכתב הוא יצא נגד החוק המפלה שיוביל לאי-שיוויון וסגרגציה בחברה הישראלית. הוא התייחס במכתב ליצירתו "שאי שלום ירושלים", תבליט הקיר שיצר עבור אולם המליאה במשכן הכנסת בשנת 1966. הוא כתב: "אם בכנסת הזאת יגבר הרוב האנטי ציוני, שאינו מכבד את זכויות האדם ואת כבוד האדם ואם הרוב בכנסת הזאת ובממשלה יפיל עלינו לבקרים חוקי אפליה וחוקים גזעניים ההולכים ומאיימים על כל אחד מאיתנו, אתבע לכסות את הקיר שיצרתי לכנסת אחרת ולא לכנסת הזאת... עד שתבוא כנסת וממשלה ציונית שיכבדו את מגילת העצמאות, את ההצהרה הבין לאומית לזכויות האדם של האומות המאוחדות." קרוון נהג לציין שמגילת העצמאות היוותה עבורו מקור השראה ביצירה זו.
*
בתערוכה דני קרוון: אמן / אזרח מוצגים מודלים, תצלומים, סרטים ורישומים הקשורים בפרויקטי פיסול ציבוריים של קרוון המבטאים את נאמנותו לערכים של שלום וחירות. בין יצירותיו המוצגות בתערוכה: כיכר הסובלנות – מחווה ליצחק רבין, אשר במטה אונסק"ו בפריז; נתיב השלום, אשר בניצנה בסמוך לגבול ישראל-מצרים ונוצר כשיתוף פעולה בין קרוון לח"כ לשעבר, איש החינוך ופעיל לקידום השלום, אריה (לובה) אליאב; מעברים – מחווה לוולטר בנימין, אשר בפורטובו בספרד ומהווה אתר עלייה לרגל לקוראיו ושוחריו של הפילוסוף היהודי-גרמני הנודע ששם קץ לחייו בספרד תוך כדי מנוסתו מהנאצים, כשהם באו לתפסו; אנדרטת הנגב שהיא אנדרטה לחיים וגם למוות, ו- שאי שלום ירושלים - קיר הכנסת, לצד יצירות נוספות.
במרכז התערוכה מוצב אלמנט פיסולי-שימושי רחב ידיים, מעין כיכר פנימית שתוכננה לשימוש המבקרות והמבקרים בתערוכה. הכיכר – שנוצרה במיוחד עבור התערוכה במחווה לרוח ולמורשת הפיסולית-שימושית של דני קרוון, מהווה מרחב להתכנסות, למידה, יצירה ושיחה בזמן התערוכה.
בסמוך לפתיחת התערוכה, בתאריכים 10-13 באוק' 2023, התקיים במרכז לפיסול הכנס השנתי לפיסול ציבורי בפולין, אשר הוקדש השנה לזכרו של דני קרוון. השתתפו בו: רעיית האמן חוה קרוון, מנהלת סטודיו קרוון בתל אביב ובפריז, ביתו של האמן, נועה קרוון-כהן, וכן חוקרים וא.נשי מקצוע מובילים מתחום הפיסול הציבורי בפולין. יעל קרוון, יוצרת בין-לאומית בתחום התיאטרון-מחול וביתו הצעירה של האמן, ערכה במהלך הכנס סדנה מעשית לקבוצה של אמנים-פרפורמרים, שבסימה הם העלו מופע תנועה שהוקדש לשלום.
פתיחת התערוכה והאירועים התקיימו בצל פרוץ מלחמת ה-7 באוקטובר, 2023.
אוצרת התערוכה עדי אנגלמן. שותפים ומלווים נועה קרוון-כהן (סטודיו קרוון, תל אביב/פריז), ברטואומי סטרוזיק (האקדמיה לאמנות, קראקוב). עיצוב גרפי נדב שלו. תיאום והפקה פאולינה קון וירוסלב פאז'ק (אורונסקו). תכנון אדריכלי Happy World Architecture - אדר' קרן אנגלמן. יוצרים אורחים יעקב אגור, תומר אפלבאום / הארץ, שמעון בוקשטיין, אברהם חי, זאב טנא, יזהר כהן, אבי מוגרבי, גיא עד, אמיר פלדמן, עדי פרוסט, יורם רון, מרב שאול / הוצאת אסיה, משה תייר.
במסגרת התערוכה הופק תרגום פולני של הספר דני קרוון: האיש שגרם למקומות לדבר - ספר עיון לקהל צעיר, מאת גיא עד (כתיבה) ויזהר כהן (איור), עיצוב נדב שלו, הוצאת אסיה ומרסל.
תצלומים: יאן גוורסקי, באדיבורת המרכזית הפולני לפיסול, אורונסקו, פולין
